Hội
thảo: Người Công giáo với vấn đề bảo vệ môi trường
WGPSG
-- “... Người tín hữu cần suy nghĩ và có hành động đáp lại Thông
điệp về Môi trường của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Đây là một đề tài có tầm quan
trọng và cần thiết. Xin anh chị em tham gia, tìm hiểu và đóng góp ý kiến cho
việc thực hiện các chương trình bảo vệ môi trường của Tổng Giáo phận...”.
Đức Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc đã nhắn nhủ các tham dự viên trong phần
khai mạc hội thảo “Người Công giáo với vấn đề bảo vệ môi trường” tại hội
trường lớn Trung tâm Mục vụ Tổng Giáo phận TP.HCM, vào sáng thứ Bảy ngày
28.11.2015, do Ban Bác ái xã hội - Caritas tổ chức.
Tham
gia buổi hội thảo có đại diện nhiều giáo xứ, giáo hạt và một số đoàn thể của
Tổng Giáo phận TP.HCM. Các thuyết trình viên là: Linh mục Giuse Maria Lê
Quốc Thăng - chính xứ Phú Trung; Linh mục Giuse Đinh Đức Huỳnh -
dòng Thánh Thể; Nữ tu Matta Vũ Thị Kim Hường - giảng viên Đại học Hoa
Sen; Phó Giáo sư Tiến sĩ Maria Angel Nguyễn Thị Vân Hà - giảng viên Đại
học Tài nguyên và Môi trường; Chị Maria Nguyễn Thị Thùy Trang - Chi cục
Bảo vệ Môi trường TP.HCM.
Mở
đầu buổi gặp gỡ, linh mục Giuse Maria Lê Quốc Thăng - chính xứ Phú Trung,
Trưởng ban Công lý và Hòa bình - đã giúp cộng đoàn tìm hiểu Thông điệp Laudato
Si’ (Ngợi khen Chúa) của Đức Giáo hoàng Phanxicô đương kim. Quan điểm bảo
vệ môi trường theo Giáo hội Công giáo được linh mục diễn giải: “Thiên Chúa
sáng tạo vũ trụ, giao cho con người canh tác và có trách nhiệm gìn giữ, bảo vệ
và phát triển. Vũ trụ thụ tạo và con người là bình đẳng với nhau. Loài người có
mối tương quan với Thiên Chúa, tương quan với nhau và tương quan với vũ trụ tự
nhiên. Sống tốt 3 mối tương quan này để bảo vệ sự sống”. Cha Quốc Thăng
giải thích thêm rằng: Mỗi loài thọ tạo đều phản ánh vinh quang, quyền năng và
sự sống của Thiên Chúa, nhưng con người đang phá vỡ vũ trụ được Thiên Chúa sáng
tạo hài hòa. Việc biến đổi gien cây trồng, cấy sinh sản vô tính... đã đem lại
những kết quả xấu. Phá rừng, xây đập thủy điện, khai thác tài nguyên làm ảnh
hưởng nặng nề đến môi trường sống. Người bị ảnh hưởng nặng nề nhất là những
người nghèo... Linh mục thuyết giảng nhấn mạnh: “Quan điểm Giáo hội là con
người phải cộng tác với Chúa, quản lý vũ trụ ngày càng phát triển hơn”.
Phó
Giáo sư Tiến sĩ Maria Angel Nguyễn Thị Vân Hà - Trưởng Khoa Môi trường, Đại học
Tài nguyên và Môi trường TP.HCM - đem đến hội thảo một thông điệp: “Mỗi
người phải thay đổi hành vi, trở nên mẫu gương trong cộng đồng, bảo vệ môi trường
cho thế hệ hôm nay và ngày mai”. Với chuyên đề “Nhận thức và vai trò của
cộng đồng về biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường sống”, nữ Phó Giáo sư
Tiến sĩ đã giới thiệu về khái niệm ô nhiễm, các biểu hiện của biến đổi khí hậu
và ảnh hưởng với nước ta. Việt Nam là nước đứng thứ 4 trên thế giới về số lượng
người bị phơi nhiễm với ngập lụt. Khoảng 20% dân số phải đối mặt với nguy cơ lũ
lụt hằng năm. Lũ lịch sử ở Quảng Ninh ngày 26.07.2015, ngập lụt ở Hải Phòng
ngày 02.08.2015, hạn hán nghiêm trọng ở Ninh Thuận, thiếu nước ngọt và xâm nhập
mặn ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long... Biến đổi khí hậu gây ảnh hưởng nặng nề
đến hệ sinh thái, sức khỏe cộng đồng, môi trường, tài nguyên nước, nông nghiệp,
năng lượng, công nghiệp và xây dựng... Mỗi người cần bảo vệ mình trước thiên
tai, học kỹ năng sống, ứng phó sự cố, giảm thiểu nguy cơ hiệu ứng nhà kính.
Linh
mục Giuse Đinh Đức Huỳnh - dòng Thánh Thể, chuyên viên Thần học về Môi trường -
có một bài thuyết trình dài, được soạn thảo công phu, giúp tham dự viên hiểu
thêm “Đức tin Kitô giáo về môi trường / trái đất”. Chính khủng hoảng
niềm tin - biểu hiện qua thái độ vô thần; dửng dưng với nhu cầu thiêng liêng,
luân lý và tôn giáo; chạy theo lối sống hưởng thụ vật chất - là nguyên nhân sâu
xa của khủng hoảng môi trường. Con người không tôn trọng các giá trị văn hóa,
trở nên gian tham, ác độc và hủy diệt nguồn tài nguyên.
Cha
Đinh Đức Huỳnh còn suy tư về bản chất và giá trị của “ngôi nhà vũ trụ / trái
đất / môi trường sống” theo đức tin Kitô giáo. Mỗi khi nhìn ngắm vũ trụ vạn
vật mà Thiên Chúa đã tạo dựng, có thể nhận ra 5 điểm nổi bật: Thế giới là biểu
tượng nói về mầu nhiệm Thiên Chúa; Tạo thành còn là lời mặc khải về Thánh giá;
Tính đa dạng sinh học nơi vũ trụ vạn vật diễn tả mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi;
Vũ trụ tương tác diễn tả Thiên Chúa tương quan; Thế giới thụ tạo phản ánh Thiên
Chúa tốt lành... Vạn vật hiện hữu vì được Chúa yêu thương. Vạn vật là “bí tích”
về sự tốt lành, quyền năng sáng tạo, sự đa dạng phong phú, tương quan và sự
sung mãn trong đời sống của Thiên Chúa. Bản chất đích thực và giá trị cao quý
của “ngôi nhà vũ trụ” còn biểu lộ ngang qua các bí tích Kitô giáo mà
Giáo hội cử hành. Người tín hữu được mời gọi sống niềm tin vào Đấng Sáng tạo và
trân trọng môi trường sống như quà tặng của Thiên Chúa. Từ đó, mỗi người thay
đổi lối sống theo tinh thần Phúc Âm, góp phần bảo vệ và phát triển trái đất này
tốt đẹp hơn.
Một
số mô hình cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường thiết thực tại khu dân cư,
trường học được chị Maria Nguyễn Thị Thùy Trang - Thạc sĩ, Phó Phòng Thông tin
Truyền thông thuộc Chi cục Bảo vệ Môi trường TP.HCM - giới thiệu với các tham
dự viên. Các mô hình này có thể áp dụng tại các giáo xứ. Theo Thạc sĩ Thùy
Trang, nếu mỗi người chỉ thải ra 1 kg rác, thì mỗi ngày thành phố 10 triệu dân
này đã có khối rác bằng tòa nhà 4 tầng, mà các bãi rác hiện nay đều quá tải.
Hạn chế thải rác, phân loại rác có thể tái chế... để giảm thiểu ô nhiễm và tái
sử dụng là thông điệp chị muốn gửi đến mọi nhà. Mô hình “Giáo họ không rác”
ở khu phố 1, phường 15, quận 4 (thuộc giáo xứ Xóm Chiếu) cần được nhân rộng.
Giáo họ La Vang được vận động thực hiện vào năm 2009. Đến năm 2010 có giáo họ
Lộ Đức, Hường Nhiệm tham gia.
“Sống
xanh - sống có trách nhiệm với môi trường” là ý tưởng của Nữ tu Matta Vũ
Thị Kim Hường - thạc sĩ về Phát triển Bền vững, giảng viên Đại học Hoa Sen.
Theo thống kê, mỗi ngày thành phố này có hơn 25 triệu túi nylon bị vứt đi, phải
từ 100 năm đến 400 năm mới phân hủy hết; có độc tố ngấm vào đất, nước ngầm,
nước biển. Hộp cơm xốp thường dùng thì cần 1 triệu năm mới phân hủy hoàn
toàn... Có 5 bước để người dân thay đổi nhận thức: Chưa quan tâm -> Quan tâm
-> Quyết định -> Hoạt động -> Duy trì. Bước đầu khởi đi từ thay đổi
hành vi mua sắm và thói quen tiêu dùng, từ chối túi nylon, sử dụng túi thân
thiện môi trường. Nữ tu Kim Hường cũng cho biết chủ đề Ngày Môi trường Thế giới
năm 2015 là “Cùng nhau tiêu dùng có trách nhiệm vì một trái đất bền vững”.
Linh
mục Vinhsơn Vũ Ngọc Đồng - Trưởng ban Caritas Tổng Giáo phận TP.HCM tạm
đúc kết. Ngài cảm ơn các thuyết trình viên đã giới thiệu đường hướng của Giáo
hội, phác họa những nét chính trong việc gây nhận thức và công tác bảo vệ môi
trường cho cộng đoàn. Còn nhiều điều muốn trao đổi với đại diện các giáo xứ,
nhưng thời gian có hạn, đành phải hẹn nhau vào chương trình học hỏi tiếp theo.
Kết
thúc buổi hội thảo, mỗi tham dự viên được tặng một cuốn sách “Laudato Si’ -
Thông điệp về việc chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta” của Đức Giáo hoàng
Phanxicô, do Ủy ban Bác ái xã hội - Caritas Việt Nam dịch. Kèm theo là bản kế
hoạch bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu từ nay đến năm 2017 ở
Tổng Giáo phận TP.HCM.
VŨ ĐỖ HOÀNG TUẤN
Bài đăng trên Trang
tin Điện tử Giáo phận TP.HCM ngày 01.12.2015.
